Diễn đàn Kinh tế thế giới năm 2020 nhắc đến cuộc Cách mạng “reskilling”, trong đó “lifelong learning” (học tập suốt đời) trở thành từ khóa “hot” được rất nhiều doanh nghiệp và nhân sự quan tâm, nhất là trong bối cảnh đại dịch COVID-19 làm thay đổi cách con người học tập, phát triển. Hãy cùng OES khám phá xem lifelong learning là gì và làm thế nào ứng dụng lifelong learning trong môi trường làm việc qua bài viết sau đây!
Xem thêm: 9 Bí quyết “vàng” giúp đầu tư ngân sách đào tạo còn sót lại hiệu quả
Lifelong learning (học tập suốt đời) là gì?
Lifelong learning là tự học liên tục, trên tinh thần tự nguyện và nỗ lực bền bỉ trong suốt cuộc đời con người. Khái niệm này nhấn mạnh sự cần thiết của việc không ngừng tích lũy kiến thức với mục tiêu chính là phát triển bản thân và nâng cao khả năng thăng tiến trong sự nghiệp.
Học tập suốt đời không bó hẹp trong nhà trường hay kiến thức lý thuyết, mà mở rộng ra trên nhiều khía cạnh (kỹ năng mềm, nhân cách, đạo đức, văn hóa, lối sống); nhiều phạm vi (nơi làm việc, nơi sinh sống, gia đình, bạn bè); trong nhiều hoạt động (làm việc, hội thảo, đào tạo, vui chơi, giải trí).
Tại doanh nghiệp, lifelong learning còn được áp dụng để khuyến khích, củng cố và xây dựng văn hóa, giá trị cốt lõi cho nhân sự trong tổ chức. Không chỉ học tập tại chính môi trường làm việc, nhân sự có thể tự lựa chọn cách học tập và nguồn kiến thức, bao gồm cả những khóa học trực tuyến e-Learning.
Xem thêm: Xây dựng môi trường học tập tích cực: Vai trò thiết yếu của e-Learning trong giáo dục hiện đại
Vai trò của lifelong learning trong môi trường làm việc
Peter Drucker – một tác giả nổi tiếng từng nói: “Kỹ năng duy nhất quan trọng trong thế kỷ 21 là kỹ năng học các kỹ năng mới. Mọi thứ khác sẽ trở nên lỗi thời theo thời gian.” Học tập suốt đời rất quan trọng vì đó là chìa khóa (nếu không muốn nói là công cụ duy nhất) giúp chúng ta theo kịp khối lượng, tốc độ và sự phức tạp của sự thay đổi.
Với cá nhân, vai trò của lifelong learning là gì?
Học tập suốt đời đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển cá nhân, khuyến khích sự tò mò trí tuệ và sự sáng tạo, từ đó có thể dẫn đến sự hài lòng và thỏa mãn cao hơn trong cuộc sống. Bằng cách tham gia vào học tập suốt đời, cá nhân có thể theo đuổi những sở thích mới, khám phá các nền văn hóa khác nhau và phát triển hiểu biết rộng hơn về thế giới xung quanh họ. Sự theo đuổi kiến thức liên tục này góp phần vào sức khỏe tinh thần và khả năng phục hồi nhận thức, điều này đặc biệt quan trọng khi con người già đi (Trường Y Harvard, 2016).
- Phát triển bản thân và tăng khả năng cạnh tranh: Hiểu được mục đích lifelong learning là gì có thể giúp mỗi cá nhân trau dồi kiến thức, kỹ năng chuyên môn, từ đó nâng cao trình độ, năng lực làm việc và khả năng cạnh tranh trong thị trường lao động. Theo ghi nhận của LinkedIn, những ứng viên có tư duy học tập suốt đời có khả năng cạnh tranh tốt hơn 41% so với nhóm còn lại. Việc không ngừng học hỏi giúp cá nhân cập nhật những kiến thức mới nhất, mở rộng tầm nhìn và tư duy, từ đó có thể tự tin đương đầu với những thử thách trong cuộc sống.
- Nâng cao giá trị bản thân và cơ hội nghề nghiệp: Cũng theo báo cáo của LinkedIn, 41% nhân sự hiện tại thiếu những kỹ năng cơ bản của công việc. Đặc biệt, khi phải đối mặt với những thách thức về sự tiến bộ công nghệ như robot và trí tuệ nhân tạo, kiến thức và kỹ năng lại càng đóng vai trò then chốt quyết định đến thành công của mỗi cá nhân. Cá nhân có kiến thức chuyên môn sâu rộng, kỹ năng mềm tốt sẽ có nhiều cơ hội thăng tiến trong công việc và đạt được mức thu nhập cao hơn.
- Tăng cường khả năng thích ứng: Theo OCED, 14% công việc hiện tại có khả năng thay thế bởi tự động hóa, những kỹ năng hiện tại có nguy cơ lỗi thời chỉ sau 2 năm. Bối cảnh kinh tế thay đổi liên tục, đòi hỏi mỗi cá nhân phải có khả năng thích nghi và linh hoạt để bắt kịp những thay đổi. Lifelong learning giúp cá nhân trau dồi khả năng học hỏi, tiếp thu kiến thức và giải quyết vấn đề hiệu quả, từ đó có thể dễ dàng thích nghi với những môi trường làm việc mới và những yêu cầu của công việc.
Vai trò của lifelong learning với doanh nghiệp, tổ chức
Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), việc học tập suốt đời là rất quan trọng để nâng cao khả năng có việc làm, sự hòa nhập xã hội và quyền công dân tích cực. Nó thúc đẩy một nền văn hóa phát triển cá nhân và nghề nghiệp liên tục, cho phép cá nhân tiếp thu những năng lực mới, thích ứng với những thay đổi và đối mặt với những thách thức mới (OECD, 2019). Trong môi trường nhanh chóng này, khả năng học hỏi và học lại là điều cần thiết. Ví dụ, Diễn đàn Kinh tế Thế giới lưu ý rằng hơn một nửa số nhân viên sẽ cần phải nâng cao kỹ năng và đào tạo lại đáng kể vào năm 2025 khi tính chất công việc thay đổi (Diễn đàn Kinh tế Thế giới, 2020).
- Tăng khả năng thích nghi và cạnh tranh: Thị trường vận động không ngừng, đòi hỏi doanh nghiệp phải liên tục cập nhật xu hướng mới, đổi mới sản phẩm, dịch vụ và phương thức hoạt động để đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng và phức tạp của khách hàng. Lifelong learning giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực thích ứng, nắm bắt cơ hội mới và duy trì lợi thế cạnh tranh trong thị trường.
- Nâng cao năng suất làm việc của nhân sự: Học tập suốt đời giúp nhân viên trau dồi kiến thức, kỹ năng chuyên môn, từ đó nâng cao năng suất lao động lên đến 21% và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Nhân viên được trang bị đầy đủ kiến thức sẽ hoàn thành tốt công việc, đưa ra quyết định sáng suốt và góp phần thúc đẩy sự phát triển chung của doanh nghiệp.
- Phát huy tính sáng tạo và đổi mới: Học tập suốt đời khuyến khích nhân viên tư duy sáng tạo, tìm kiếm giải pháp mới mẻ và đột phá cho các vấn đề trong công việc. Một doanh nghiệp có văn hóa lifelong learning sẽ tạo điều kiện cho nhân viên phát huy tiềm năng sáng tạo, đưa ra những ý tưởng, sản phẩm, dịch vụ đột phá, đem đến lợi thế cho doanh nghiệp trên thị trường.
- Thu hút và giữ chân nhân tài: Theo LinkedIn, 87% nhân sự thế hệ Millenials và gen Z lựa chọn doanh nghiệp ưu tiên cho hoạt động đào tạo. Nhân sự hiện tại, đặc biệt là thế hệ trẻ, ngày càng coi trọng môi trường làm việc khuyến khích học tập và phát triển. Doanh nghiệp nào chú trọng đầu tư vào học tập suốt đời cho nhân viên sẽ thể hiện sự quan tâm đến sự phát triển của họ, tạo môi trường làm việc chuyên nghiệp và thu hút nhân tài.
Các phương pháp để thực hành duy trì lifelong learning
Trong khi có nhiều cách tiếp cận để thực hành việc học tập suốt đời, bạn cần ba yếu tố sau: chấp nhận tư duy phát triển, suy nghĩ lớn/bắt đầu từ những bước nhỏ, và phát triển một hệ sinh thái học tập trong tổ chức của bạn.
Nâng cao và phát triển tư duy cầu tiến
Giáo sư Carol Dweck từ Stanford, tác giả của cuốn sách Mindset: The New Psychology of Success [1], chỉ ra rằng những người có tư duy phát triển có thể tin tưởng vào khả năng của bản thân, chấp nhận thách thức, kiên trì khi gặp khủng hoảng và khó khăn, và tiếp tục thành công trong nỗ lực của mình. Tư duy phát triển có thể giúp bạn thông minh hơn.
Nghiên cứu liên quan từ Đại học Massachusetts Global đã chỉ ra rằng các tiến bộ mới trong nghiên cứu thần kinh học cho thấy khả năng thần kinh của não bộ chúng ta mở rộng với những trải nghiệm và bài học mới. Các tế bào thần kinh trong não có thể phát triển các kết nối mới và hoạt động nhanh hơn khi chúng ta chấp nhận các thách thức và những bài học mới như một phần của hành trình học hỏi, như Dweck đã thảo luận. Tư duy phát triển không chỉ cần thiết trong lớp học mà còn ở nơi làm việc và trong cuộc sống hàng ngày.
Nghĩ lớn, bắt đầu nhỏ
Để thực hành việc học tập suốt đời, bạn cần làm hai điều. Đầu tiên, bạn cần suy nghĩ lớn bằng cách đặt ra một mục tiêu rõ ràng về việc học mà bạn muốn đạt được trong một khoảng thời gian nhất định. Thứ hai, bạn phải cam kết với hành trình hướng tới mục tiêu của mình bằng cách thực hiện một bước nhỏ mỗi ngày để tiến gần hơn đến mục tiêu đó.
Ví dụ, giả sử mục tiêu lớn của bạn là trở nên thông thạo về Trí tuệ Nhân tạo (AI) trong 3 tháng Mục tiêu hàng ngày của bạn có thể bao gồm một hoặc nhiều hành động sau: tìm một cuốn sách về AI và đọc hai trang mỗi ngày; yêu cầu thiết bị thông minh của bạn đọc cho bạn hai trang mỗi ngày; nghe một bài TED talk về AI; đọc một bài blog hoặc bài viết về AI; đăng ký và tham gia một buổi webcast về AI; tham gia một khóa học trực tuyến về AI; tham gia một hiệp hội hoặc thành lập một nhóm để thảo luận về AI.
Nếu bạn tuân thủ công thức đơn giản này mỗi ngày, tôi đảm bảo rằng, đến ngày thứ 90, bạn sẽ rất am hiểu về AI.
Phát triển hệ sinh thái học tập trong doanh nghiệp
Trong bài viết của mình trên Harvard Business Review, John Hagel III lập luận rằng các tổ chức phải tập trung vào việc khuyến khích nhân viên của họ chấp nhận tư duy khám phá, vì việc học tập suốt đời không chỉ là việc chuyển giao kiến thức hiện có mà còn là việc tạo ra kiến thức mới. Tuy nhiên, Hagel lại không mở rộng về khái niệm phát triển một hệ sinh thái học tập trong tổ chức để hỗ trợ sự phát triển kiến thức như vậy.
Một hệ sinh thái học tập là một môi trường tương sinh, nơi nhân viên tương tác với nhau và với nội dung kiến thức, dữ liệu, và công nghệ xung quanh để tạo điều kiện, phát triển, cung cấp và chia sẻ trải nghiệm học tập dựa trên các nguyên tắc quản trị được đặt ra bởi tổ chức rộng lớn hơn. Hệ sinh thái học tập có thể mở, rộng rãi và không thuộc về tổ chức nào (hãy nghĩ đến LinkedIn và cách bạn học hỏi, kết nối, và tương tác với mọi người và kiến thức hàng ngày). Nó cũng có thể cụ thể, khép kín và tập trung vào tổ chức.
Sự phát triển và bền vững của một hệ sinh thái học tập phụ thuộc vào sự đa dạng và phong phú của con người, nội dung học tập trong đó, chiều rộng và chiều sâu của sự an toàn tâm lý mà các nhà lãnh đạo tạo ra để chấp nhận việc học và thất bại, cũng như sự dễ dàng truy cập. Càng đa dạng và dễ tiếp cận hệ sinh thái, thì càng có nhiều sự tò mò và đổi mới nảy nở.
Các chiến lược hiệu để xây dựng văn hóa lifelong learning là gì?
Để xây dựng thành công văn hóa lifelong learning, doanh nghiệp cần có những chiến lược cụ thể và hiệu quả:
Tập trung vào phát triển kỹ năng
Theo thống kê của LinkedIn, 41% nhân sự hiện tại thiếu những kỹ năng cơ bản để phục vụ cho công việc. Do vậy, doanh nghiệp nên tập trung phân tích nhu cầu của thị trường, yêu cầu công việc và năng lực hiện tại của nhân sự để xác định những kỹ năng cần thiết cho sự phát triển của toàn tổ chức.
Từ đó, cung cấp các chương trình đào tạo và phát triển kĩ năng phù hợp với nhu cầu, bao gồm kỹ năng mềm, kỹ năng chuyên môn và kỹ năng công nghệ. Đặc biệt hơn, doanh nghiệp nên tạo điều kiện để nhân sự tự học thông qua khóa đào tạo trực tuyến trên Zoom, Teams hay LMS, Moodle và học qua tài liệu được chia sẻ rộng rãi.
Thúc đẩy các nhóm, phòng ban hợp tác
Việc chia sẻ thông tin hoặc giảng dạy lại cho người khác là cách tốt nhất để củng cố kiến thức cho chính mình. Điều này đồng nghĩa với việc, doanh nghiệp có thể xây dựng văn hóa học tập suốt đời bằng cách khuyến khích nhân sự chia sẻ kinh nghiệm của mình với đội nhóm và các phòng ban khác. Điều này sẽ giúp họ có thêm động lực, năng lượng tích cực và góp phần lan truyền văn hóa lifelong learning nhanh chóng đến toàn tổ chức.
Tạo ra mục tiêu học tập cho mọi người, tập trung vào mục tiêu của quá trình
Với doanh nghiệp, đích đến của việc xây dựng văn hóa lifelong learning vẫn là nâng cao hiệu suất làm việc để hướng tới nâng cao các chỉ số kinh doanh. Tuy nhiên, ban lãnh đạo, các chuyên gia L&D tại doanh nghiệp nên phân nhỏ các mục tiêu thành các mục tiêu KPIs/ OKRs chi tiết hơn, giúp cho nhân sự nắm được và dễ dàng thực hiện theo.
Đồng thời trong quá trình thực hiện, các nhà lãnh đạo, quản lý cũng sẽ là tấm gương và hỗ trợ nhân sự hết mình để họ đạt được mục tiêu cá nhân. Bên cạnh đó, hoạt động này cũng cần được theo dõi thường xuyên và đánh giá kịp thời cải thiện.
Chọn phương pháp học phù hợp với lịch trình của mọi người
Với những người đã đi làm, trở ngại lớn nhất của họ với việc học tập thường xuyên là lịch trình bận rộn và các vấn đề ngoại cảnh như gia đình, con cái. Để tăng mức độ hiệu quả của học tập liên tục, hãy đơn giản hóa việc học, giúp việc tích lũy kiến thức trở nên dễ dàng và có khả năng thực hiện tại nhà.
e-Learning (đào tạo trực tuyến) có khả năng giải quyết hiệu quả bài toàn này và phục vụ cho mục tiêu phát triển văn hóa đào tạo tại doanh nghiệp. Nó cung cấp các chương trình học tập trực tuyến, cho phép nhân viên học tập mọi lúc mọi nơi. Từ đó không chỉ đáp ứng lịch trình và nhu cầu cá nhân mà còn giúp cho việc học trở nên tiết kiệm, hấp dẫn, hiệu quả cao.
Xem thêm: Các phương pháp đào tạo và phát triển nguồn nhân sự dự đoán nổi bật nhất 2024-2026
Xây dựng môi trường lifelong learning với hệ thống LMS – Welearning
Việc xây dựng môi trường học tập suốt đời là mong muốn của nhiều doanh nghiệp, với mục tiêu nâng cao cạnh tranh và khả năng thích ứng với bối cảnh thị trường nhiều biến động. Mặc dù có thể gặp những khó khăn nhất định để giúp nhân sự tổ chức hiểu lifelong learning là gì và lan toản văn hóa này đến họ, nhưng với sự “giúp sức” của e-Learning, doanh nghiệp hoàn toàn có thể đạt được hiệu quả như mong đợi.
Hệ thống LMS – Welearning của OES được phát triển dành riêng cho các doanh nghiệp tại Việt Nam với mục tiêu giúp các doanh nghiệp phát triển bền vững và thúc đẩy hoạt động L&D của họ. Khác với các đơn vị, với vai trò là công ty tư vấn và cung cấp dịch vụ e-Learning toàn diện, OES hiện đang có đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm đã và đang triển khai trong nhiều dự án e-Leaning lớn tại Việt Nam.
Hãy liên hệ OES – Công ty Cổ phần Dịch vụ Đào tạo trực tuyến hàng đầu tại Việt Nam để được tư vấn miễn phí và trải nghiệm dùng thử Welearning – Hệ thống quản lý học tập tiên tiến nhất!