Daniel Goleman, tác giả cuốn sách “Trí tuệ cảm xúc” (Emotional Intelligence – EI) bán chạy nhất mọi thời đại nhấn mạnh: Kỹ năng quản lý cảm xúc đóng vai trò vô cùng quan trọng với mọi nhà lãnh đạo trong việc xử lý khủng hoảng. Đặc biệt, mô hình 4 chiều trong trí tuệ cảm xúc (The Four Dimensions) được biết tới như phương pháp hữu hiệu giúp hỗ trợ nhà quản lý đối mặt với những vấn đề trong công việc và cuộc sống. Ở bài viết này, hãy cùng OES tìm hiểu xem quản lý cảm xúc là gì và khám phá sức mạnh của mô hình 4 chiều nhé!  

Xem thêm: Đánh thức “trí thông minh cảm xúc” giúp doanh nghiệp tạo ra công thức thành công  

Quản lý cảm xúc là gì?

Quản lý cảm xúc là khả năng nhận hiểu biết và kiểm soát cảm xúc của bản thân cũng như người khác. Kỹ năng này bao gồm khả năng nhận diện cảm xúc, hiểu rõ nguồn gốc của chúng và tự điều chỉnh để đạt được mục đích giao tiếp.  

Quản trị cảm xúc không phải loại bỏ những gì bạn cảm thấy mà là biết cách điều chỉnh cảm xúc sao cho hài hòa với người đối diện hoặc hoàn cảnh xung quanh.

Những nhà lãnh đạo tài ba trên thế giới thường là những người có chỉ số thông minh cảm xúc rất cao. Mark Zuckerberg, Steve Jobs hay Bill Gates,… họ đều là những người biết cách kết hợp nhận thức cá nhân, ứng phó với căng thẳng và sử dụng nghệ thuật ứng xử khéo léo với người khác.  

Làm chủ kỹ năng quản lý cảm xúc có thể giúp các nhà lãnh đạo:  

• Xây dựng môi trường làm việc tích cực, hiệu quả. 
• Tạo sự đồng cảm và tin tưởng giữa lãnh đạo với nhân viên. 
• Giảm thiểu căng thẳng và giải quyết xung đột dễ dàng. 
• Thúc đẩy động lực làm việc và khả năng gắn kết của thành viên trong đội nhóm

Mô hình 4 chiều (The Four Dimensions) trong quản lý cảm xúc là gì?

Trí tuệ cảm xúc được nghiên cứu phát hiện bởi nhà tâm lý học Peter Salovey và nhà khoa học John D. Mayer vào những năm 1990. Mô hình 4 chiều trong trí tuệ cảm xúc The Four Dimensions of Emotional Intelligence được coi là một trong những mô hình quan trọng nhất trong lĩnh vực này.  

Tự nhận thức (Self-Awareness) 

Trong mô hình 4 chiều của trí tuệ cảm xúc, người ta thường nhắc nhiều đến tự nhận thức. Vậy tự nhận thức (Self-Awareness) trong quản lý cảm xúc là gì?  

Trước hết, đó là khả năng tự nhận biết và hiểu rõ cảm xúc của bản thân. Đây là bước đầu tiên trong quá trình phát triển trí thông minh cảm xúc. Người quản lý cảm xúc tốt không chỉ hiểu về cảm xúc mà còn làm chủ được mức độ ảnh hưởng của nó đến hành vi, quyết định. Bên cạnh đó, họ cũng biết cách kết nối cảm xúc với các mục tiêu và giá trị khác trong công việc, cuộc sống. 

Ví dụ: Trong một dự án, quản lý nhận ra mình đang trải qua giai đoạn căng thẳng do áp lực công việc. Thay vì truyền đạt cảm xúc tiêu cực cho đội nhóm, nhà quản lý tự nhận thức và chủ động thực hiện biện pháp giảm stress trước khi chia sẻ với các thành viên hay đưa ra quyết định.  

Tự quản lý (Self-Management)

Tự quản lý (Self-Management) được hiểu là khả năng kiểm soát và quản lý cảm xúc của bản thân, giúp các nhà lãnh đạo duy trì sự tập trung cao độ, hạn chế căng thẳng và thích ứng linh hoạt với những tình huống khó khăn.  

Chẳng hạn như trong một cuộc họp quan trọng, nhà quản lý phát hiện mình bắt đầu mất kiểm soát về cảm xúc do những khác biệt trong tư duy với người xung quanh. Thay vì phản ứng tức thì, họ hít thở sâu, tạm nghỉ để lấy lại sự bình tĩnh trước khi trình bày ý kiến hoặc đưa ra quyết định.  

Nhận thức xã hội (Social Awareness) 

Nhận thức xã hội (Social Awareness) thể hiện khả năng của người quản lý trong việc hiểu và nắm bắt nhạy bén vấn đề, cảm xúc của người khác. Điều này giúp họ xây dựng mối quan hệ với người xung quanh và thấu hiểu đội nhóm, từ đó tạo ra sự đồng cảm, gắn kết giữa các thành viên.  

Ví dụ trong một dự án quốc tế, nhà quản lý nhận thức được sự khác biệt văn hóa trong đội nhóm. Thay vì bỏ qua, họ tổ chức các buổi làm việc chung, những buổi gặp mặt ngoài công việc để thúc đẩy sự hiểu biết, tăng cường sợi dây gắn kết và tôn trọng lẫn nhau.  

Kỹ năng quan hệ xã hội 

Kỹ năng này thể hiện năng lực quản lý các mối quan hệ xã hội tích cực và hiệu quả. Làm tốt hoạt động này sẽ giúp các nhà lãnh đạo xây dựng mối liên hệ lành mạnh, hỗ trợ giải quyết xung đột và tạo ra môi trường làm việc hiệu suất cao.  

Trong trường hợp đội nhóm đang gặp xung đột trong quá trình làm việc, thay vì dùng quyền lực “cứng” là kiểm điểm, kỉ luật, nhà quản lý sử dụng kỹ năng quan hệ xã hội để mở cuộc họp, trò chuyện thẳng thắn và khuyến khích chia sẻ ý kiến. Từ đó, các thành viên lắng nghe lẫn nhau để xây dựng kế hoạch giải quyết xung đột hiệu quả và tăng cường mối quan hệ trong đội nhóm.

Các phương pháp rèn luyện kỹ năng quản lý cảm xúc

Quản trị cảm xúc không phải là một khả năng bẩm sinh mà sẽ chúng ta sẽ cần nhiều thời gian để trải nghiệm và rèn luyện. Nếu như bạn cảm thấy mình cần học cách cải thiện khả năng cảm xúc của bản thân có thể áp dụng một số phương pháp dưới đây nhé.

Học cách nhìn nhận mọi việc theo hướng tích cực

Trong cuộc sống, thay vì bị cuốn vào những suy nghĩ tiêu cực và hạn chế, bạn nên học cách tập trung vào những khía cạnh tích cực của mỗi tình huống. Điều này sẽ giúp bạn tạo ra một cái nhìn tích cực về cuộc sống xung quanh. Đồng thời, việc suy nghĩ tích cực hơn cũng sẽ giúp bạn có động lực cố gắng, phát triển hoạt thiện bản thân mỗi ngày.

Học cách suy nghĩ tích cực không phải là việc dễ dàng mà đòi hỏi thời gian, cố gắng. Tuy nhiên, bạn nên kiên trì thực hành, việc suy nghĩ tích cực sẽ trở thành một thói quen và mang lại nhiều lợi ích to lớn trong cuộc sống. 

Áp dụng phương pháp Thực hành Mindfulness

Thực hành Mindfulness hay thực hành chánh niệm, là một phương pháp giúp con người tập trung vào khoảnh khắc hiện tại, không bị chi phối bởi quá khứ hay lo âu về tương lai, đồng thời chấp nhận mọi cảm xúc xảy đến. Thay vì vội vàng phản ứng hoặc đánh giá, khi thực hành chánh niệm, chúng ta học cách quan sát và đón nhận cảm xúc một cách khách quan, không định kiến.

Nhiều nghiên cứu khoa học gần đây đã chỉ ra rằng thực hành chánh niệm có thể giúp giảm căng thẳng, lo âu, và cảm giác tức giận, đồng thời tăng cường khả năng tập trung và khôi phục hệ thần kinh tự chủ. Nhiều tập đoàn lớn trên thế giới như Google, Facebook cũng đã khuyến khích nhân viên của mình áp dụng Mindfulness vào công việc và cuộc sống hàng ngày.

Một trong những chương trình nổi tiếng về chánh niệm là Search Inside Yourself, được phát triển bởi Google cùng các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực này. Hiện chương trình đang được giảng dạy tại PACE-MLV (thuộc Học viện Quản lý PACE) và được xây dựng trên nền tảng khoa học về não bộ, chánh niệm và trí tuệ cảm xúc. Thông qua chương trình này, người học có thể phát triển năng lực lãnh đạo, nâng cao trí tuệ cảm xúc, rèn luyện khả năng tập trung, và thúc đẩy tư duy sáng tạo, giúp họ tự tin đối mặt với mọi thử thách trong công việc và cuộc sống.

Tập Yoga hoặc ngồi thiền

Một trong những cách quản lý cảm xúc hiệu quả đó là tập yoga hoặc ngồi thiền, đây là hai hoạt động giúp rèn luyện tinh thần, mang lại cảm giác bình an, giảm bớt căng thẳng và lo âu. Khi tập Yoga, chúng ta chú trọng vào hơi thở, kết hợp với các chuyển động cơ thể nhẹ nhàng, uyển chuyển. Sự kết nối sâu sắc giữa cơ thể và tâm trí được thiết lập, giúp chúng ta nhận thức rõ hơn về bản thân.

Thông qua việc luyện tập Yoga, mỗi người có cơ hội lắng nghe và thấu hiểu cơ thể mình, từ đó cảm nhận rõ rệt dòng chảy của cảm xúc. Các tư thế Yoga kết hợp với kỹ thuật thở không chỉ giúp cân bằng hệ thần kinh mà còn mang lại sự tĩnh lặng, giúp điều hòa cảm xúc hiệu quả hơn. Điều này giúp chúng ta kiểm soát cảm xúc một cách tự nhiên, không cần ép buộc hay gượng ép.

Ngoài ra, ngồi thiền trong không gian yên tĩnh, ít bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài sẽ giúp bạn gia tăng sự nhận thức về những trải nghiệm và cảm xúc nội tại. Thiền định giúp bạn học cách chấp nhận và xử lý cảm xúc, thay vì cố gắng áp chế hoặc làm chúng biến mất.

Khi ngồi thiền, cần giữ tư thế đúng với lưng, cổ và cột sống thẳng hàng. Hai chân đặt xuống sàn, với mắt cá chân và đầu gối tạo góc vuông 90 độ. Cánh tay thả lỏng, đặt nhẹ trên đùi hoặc đầu gối. Bạn có thể ngồi trên đệm, gối hoặc khăn để tạo sự thoải mái và giảm đau nhức cho cơ thể.

Viết nhật ký

Viết nhật ký là một phương pháp hữu hiệu giúp rèn luyện khả năng kiểm soát cảm xúc. Bằng cách ghi chép những suy nghĩ, mong muốn, và cảm xúc hằng ngày, chúng ta tạo ra một không gian riêng tư để tự nhìn lại bản thân sau một ngày đầy biến động. Quá trình này không chỉ giúp ta khám phá rõ hơn về những gì đã trải qua mà còn giúp hiểu rõ nguyên nhân dẫn đến các cảm xúc ấy.

Viết nhật ký còn là cách giải tỏa áp lực và giảm bớt căng thẳng hiệu quả. Khi trút bỏ những suy nghĩ, cảm xúc lên trang giấy, chúng ta dần nhẹ nhõm hơn, giảm bớt gánh nặng tâm lý. Hành động này giống như một hình thức xả stress, giúp giải phóng những lo lắng đang đè nặng.

Ngoài ra, việc viết nhật ký còn là công cụ tuyệt vời để theo dõi sự tiến bộ và thay đổi của bản thân theo thời gian. Khi xem lại những trang nhật ký cũ, so sánh với hiện tại, chúng ta có thể thấy rõ sự phát triển, nhận ra những cải thiện trong cách nhìn nhận và đối mặt với cảm xúc, từ đó tạo động lực cho hành trình trưởng thành tiếp theo.

Thử các hoạt động giải tỏa cảm xúc

Thực hiện các hoạt động giải tỏa cảm xúc cũng là một phương pháp hiệu quả giúp rèn luyện kỹ năng kiểm soát cảm xúc. Khi cuộc sống trở nên mất cân bằng, bạn cảm thấy chán nản và mất hứng thú với mọi thứ, đó là dấu hiệu cần cho bản thân một khoảng thời gian nghỉ ngơi để giải tỏa cảm xúc một cách lành mạnh.

Hãy dành thời gian để làm những điều mà bạn yêu thích hoặc đã từng mong muốn nhưng chưa có cơ hội thực hiện, như đi du lịch, đạp xe qua nhiều tỉnh thành, mua sắm… Hiện nay, nhiều bạn trẻ lựa chọn xu hướng rời thành phố để đến sống ở đảo, trải nghiệm lối sống gần gũi với thiên nhiên như lặn biển, bắt cá, khám phá thiên nhiên hoang dã – đó là ví dụ tiêu biểu cho cách làm mới bản thân và tìm lại sự cân bằng trong cuộc sống.

Tham gia các khóa học về quản lý cảm xúc

Tham gia các khóa học trực tuyến cũng là một trong những cách hữu hiệu giúp các nhà lãnh đạo nâng cao kiến thức, kỹ năng cần thiết để quản lý cảm xúc hiệu quả và ứng dụng trong công việc thực tế. 

Các nhà quản lý có thể lựa chọn tìm hiểu về Khóa học “Sử dụng trí tuệ cảm xúc trong công việc” của ngân hàng khóa học SkillHub. Thông qua các tình huống minh họa cụ thể cùng với các định dạng bài giảng e-Learning đa dạng như quay hình, hoạt họa, slideshows, các bạn có thể dễ dàng áp dụng ngay vào các tình huống thực tế.   

Tham gia khóa học này sẽ giúp người học:

• Nhận thức đúng đắn và kiểm soát được trí tuệ cảm xúc của bản thân   
• Cải thiện chất lượng làm việc và cân bằng cuộc sống   
• Tăng cường các mối quan hệ xã hội, nhờ đó nâng cao khả năng giao tiếp và thích ứng trong các tình huống khác nhau 
• Thấu cảm và đọc vị được những người xung quanh, từ đó ra quyết định và lãnh đạo một cách chính xác, đúng đắn và hợp lý 

Xem thêm: Kỹ năng điều chỉnh và quản lý cảm xúc để lãnh đạo và quản lý nhóm hiệu quả nhất 

Kết 

Quản lý cảm xúc để làm chủ được bản thân, giữ gìn các mối quan hệ tốt đẹp và thúc đẩy tinh thần làm việc của đội nhóm hiệu quả. Đó là những lợi ích thiết thực mà kỹ năng này mang lại cho những nhà lãnh đạo. Hi vọng những chia sẻ trên từ OES – Công ty Cổ phần Dịch vụ đào tạo trực tuyến hàng đầu Việt Nam đã giúp bạn hiểu quản lý cảm xúc là gì và biết cách thực hành các phương pháp phát triển kỹ năng này. 

Sở hữu đội ngũ chuyên gia có nhiều kinh nghiệm trong về đào tạo và số hóa, OES đã nghiên cứu và sản xuất ra SkillHub – ngân hàng khóa học kỹ năng mềm online cho doanh nghiệp. Để biết thêm thông tin chi tiết, hãy liên hệ ngay với SkillHub để được tư vấn chi tiết và giải đáp những thắc mắc kịp thời về các khóa học kỹ năng mềm tại đây nhé!