Tháp học tập của Dale, một nhà giáo dục người Mỹ, trình bày cách chúng ta có thể sử dụng nhiều loại tài liệu và phương tiện khác nhau để tối đa hóa trải nghiệm người học. Với lợi ích tuyệt vời như vậy, trong bài viết này, chúng ta hãy cùng tìm hiểu tháp học tập Learning Pyramid là gì và cách áp dụng vào hoạt động L&D trong doanh nghiệp nhé! 

Xem thêm: Triển khai hệ thống e-Learning, không phải là bây giờ thì là bao giờ? 

Tháp học tập Learning Pyramid là gì?

Tháp học tập, hay còn được biết đến với tên gọi Kim tự tháp tiếp thu kiến thức hoặc Kim tự tháp học tập, là một mô hình trực quan mô tả mức độ ghi nhớ thông tin của con người theo từng phương pháp học khác nhau. Ý tưởng cốt lõi của mô hình này là chúng ta học tập hiệu quả nhất thông qua các phương pháp chủ động, tương tác và trải nghiệm thực tế.

Khái niệm này được phát triển từ công trình Cone of Experience (Hình nón kinh nghiệm) của nhà giáo dục người Mỹ Edgar Dale vào những năm 1940. Mô hình ban đầu của ông không tập trung vào tỷ lệ ghi nhớ mà phân loại các phương pháp học tập từ trừu tượng nhất (như đọc) đến cụ thể nhất (như trải nghiệm trực tiếp).

Mãi đến những năm 1960, Viện Nghiên cứu Đào tạo Quốc gia (NTL Institute) đã phát triển mô hình Kim tự tháp học tập dựa trên công trình của Dale, đồng thời bổ sung các con số định lượng về tỷ lệ ghi nhớ.

Các doanh nghiệp và tổ chức giáo dục ngày càng áp dụng nguyên lý này để thiết kế các chương trình đào tạo trực tuyến hiệu quả. Thay vì chỉ sử dụng các bài giảng video, các nền tảng đào tạo hiện đại đã tích hợp các tính năng tương tác như thảo luận, bài tập thực hành, và các dự án nhóm để tối đa hóa khả năng tiếp thu của người học. Theo một báo cáo của Deloitte, các chương trình đào tạo áp dụng phương pháp học tập chủ động có thể tăng hiệu suất công việc lên tới 15-20% so với các phương pháp truyền thống.

Mô hình Tháp học tập không chỉ là lý thuyết, mà còn là một công cụ chiến lược giúp tối ưu hóa việc học và phát triển cá nhân, tổ chức.

Chi tiết các tầng trong mô hình Tháp học tập Learning Pyramid

Mô hình được chia thành hai nhóm chính: Học thụ động (Passive Learning) và Học chủ động (Active Learning), với tỷ lệ ghi nhớ tăng dần từ trên xuống dưới.

Nhóm 1: Học thụ động (Passive Learning)

Các phương pháp học truyền thống nằm ở nhóm này thường có tỷ lệ ghi nhớ thấp, đòi hỏi người học phải tiếp xúc với nội dung nhiều lần.

• Bài giảng (Lecture - 5% ghi nhớ): Đây là phương pháp phổ biến nhất, nơi người học tiếp thu kiến thức một chiều thông qua lời nói của giảng viên. Mặc dù có tỷ lệ ghi nhớ thấp, phương pháp này vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp một cái nhìn tổng quan, đặt nền tảng cho các chủ đề phức tạp.
• Đọc (Reading - 10% ghi nhớ): Việc đọc sách, tài liệu giúp người học tiếp cận thông tin một cách có hệ thống. Tuy nhiên, để tối ưu hóa hiệu quả, người học cần chủ động ghi chép, tóm tắt và đặt câu hỏi trong quá trình đọc.
• Nghe nhìn (Audio-Visual - 20% ghi nhớ): Các phương tiện như video, podcast, và hình ảnh giúp kiến thức trở nên sinh động và dễ hiểu hơn. Theo một nghiên cứu của Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ, việc kết hợp âm thanh và hình ảnh có thể tăng khả năng ghi nhớ thông tin lên đáng kể, tạo ra một kết nối mạnh mẽ hơn giữa người học và nội dung.
• Thuyết trình (Demonstration - 30% ghi nhớ): Đây là bước chuyển giao giữa học thụ động và chủ động. Người học được chứng kiến cách một khái niệm được áp dụng vào thực tế thông qua các buổi thuyết trình, giúp họ liên kết giữa lý thuyết và ứng dụng.

Học thụ động đòi hỏi người học phải tiếp xúc với nội dung nhiều lần.

Nhóm 2: Học chủ động (Active Learning)

Đây là nhóm phương pháp có tỷ lệ ghi nhớ vượt trội, khuyến khích người học tham gia trực tiếp vào quá trình tiếp thu kiến thức.

• Thảo luận nhóm (Group Discussion - 50% ghi nhớ): Khi tham gia thảo luận, người học không chỉ tiếp thu ý kiến của người khác mà còn phải tự tư duy, bảo vệ quan điểm của mình. Quá trình trao đổi này kích thích tư duy phản biện, giúp củng cố kiến thức và mở rộng góc nhìn. Một nghiên cứu của Đại học California đã chứng minh rằng việc học nhóm giúp cải thiện đáng kể kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm, từ đó nâng cao hiệu suất làm việc.
• Thực hành (Practice By Doing - 75% ghi nhớ): Tầng này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc áp dụng kiến thức vào các bài tập thực tế. Theo một báo cáo của Harvard Business Review, các doanh nghiệp đầu tư vào việc học thông qua thực hành có tỷ lệ giữ chân nhân viên cao hơn và năng suất lao động cũng tăng đáng kể. Bằng cách thực hiện các dự án, giải quyết tình huống, người học không chỉ ghi nhớ mà còn biến kiến thức thành kỹ năng.
• Dạy người khác (Teaching Others - 90% ghi nhớ): Đây là đỉnh cao của quá trình học tập. Để có thể giảng dạy cho người khác, bạn phải hiểu kiến thức một cách sâu sắc, hệ thống hóa và trình bày lại một cách logic, dễ hiểu. Việc này không chỉ giúp củng cố kiến thức một lần nữa mà còn buộc bạn phải xử lý thông tin ở cấp độ cao nhất. Theo một nghiên cứu tâm lý học gọi là "Hiệu ứng Protege", việc giảng dạy cho người khác giúp tăng khả năng ghi nhớ và hiểu biết sâu sắc hơn về chủ đề.

Học chủ động có tỷ lệ ghi nhớ vượt trội, khuyến khích người học tham gia trực tiếp vào quá trình tiếp thu kiến thức.

Áp dụng tháp học tập Learning Pyramid trong đào tạo doanh nghiệp

Mô hình tháp học tập có thể được áp dụng trong hoạt động đào tạo và phát triển (L&D) của doanh nghiệp hiệu quả. Theo mô hình này, các nhân viên trong doanh nghiệp được khuyến khích tham gia vào các hoạt động thực tế và thảo luận để củng cố kiến thức và các kỹ năng mềm. 

Tối ưu hóa trải nghiệm học tập với nguyên lý của Edgar Dale

Theo Edgar Dale, một môi trường học tập hiệu quả phải tạo điều kiện để người học được sử dụng nhiều giác quan, từ đó tạo ra những trải nghiệm phong phú và đáng nhớ. Điều này không có nghĩa là loại bỏ hoàn toàn các phương pháp truyền thống, mà là tích hợp chúng một cách thông minh để tạo ra một lộ trình học tập toàn diện.

• Tạo sự kết nối cảm xúc: Các sự kiện đào tạo nên mang lại cảm xúc tích cực, khuyến khích sự tò mò và niềm vui khám phá. Điều này sẽ thúc đẩy người học tiếp tục tìm tòi và phát triển kỹ năng suốt đời.
• Học từ trải nghiệm: Khuyến khích nhân viên suy ngẫm về những kinh nghiệm trong quá khứ để tạo ra những bài học mới. Ví dụ, một chương trình đào tạo kỹ năng bán hàng có thể yêu cầu nhân viên phân tích một tình huống chốt đơn thất bại để rút ra bài học.
• Thúc đẩy sự chủ động: Môi trường học tập lý tưởng là nơi người học không chỉ là người tiếp nhận mà còn là người kiến tạo. Khi họ được chủ động tạo ra các trải nghiệm và khám phá của riêng mình, khả năng ghi nhớ và áp dụng kiến thức sẽ được tối đa hóa.

Thiết kế chiến lược đào tạo dựa trên sự tương tác

Nguyên lý cốt lõi của Tháp học tập là chuyển từ "đọc và nghe" sang "thực hành và giảng dạy". Điều này đòi hỏi các nhà thiết kế giảng dạy phải xây dựng các chiến lược học tập chú trọng vào sự tương tác và tính ứng dụng thực tiễn.

• Kết hợp đa phương tiện: Sử dụng đa dạng các loại nội dung như video, podcast, đồ họa thông tin để tạo sự hấp dẫn. Một nghiên cứu của Hiệp hội Học tập và Phát triển (ATD) cho thấy các chương trình đào tạo sử dụng nội dung đa phương tiện có thể tăng tỷ lệ duy trì kiến thức lên đến 50%.
• Cân bằng giữa lý thuyết và thực hành: Các chương trình đào tạo hiệu quả phải kết hợp một cách cân bằng giữa trải nghiệm cụ thể và trừu tượng. Ví dụ, sau một video bài giảng về quy trình chăm sóc khách hàng, nhân viên sẽ tham gia một buổi nhập vai để thực hành các kỹ năng đã học.
• Ứng dụng công nghệ: Công nghệ học tập hiện đại, đặc biệt là Hệ thống Quản lý Học tập (LMS) đã giúp việc áp dụng Tháp học tập trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Một số nền tảng cho phép tạo ra những trải nghiệm phong phú như trò chơi hóa (gamification), bài giảng tương tác 360 độ, hoặc các tình huống thực tế ảo (VR) để nhân viên được thực hành ngay trên môi trường số.  

Thiết kế chiến lược đào tạo dựa trên sự tương tác phổ biến trong chiến lược L&D

Kết luận

Tháp học tập (Learning Pyramid) không chỉ là một mô hình lý thuyết mà còn là một công cụ mạnh mẽ giúp bạn tối ưu hóa việc học và phát triển. Từ những phương pháp học thụ động như nghe giảng và đọc sách, chúng ta có thể chuyển mình sang những phương pháp chủ động như thực hành và giảng dạy lại cho người khác để tăng hiệu quả ghi nhớ lên đến 90%.

Để việc áp dụng Tháp học tập vào doanh nghiệp trở nên hiệu quả và chuyên nghiệp, bạn cần một giải pháp công nghệ toàn diện. OES tự hào là đơn vị tiên phong, cung cấp các giải pháp đào tạo trực tuyến (eLearning) và hệ thống quản lý học tập (LMS) hàng đầu. Hãy liên hệ với OES ngay hôm nay để nhận tư vấn miễn phí và cùng nhau xây dựng một chương trình đào tạo đột phá cho doanh nghiệp của bạn.