Tiêu chuẩn SCORM là gì? SCORM là một tiêu chuẩn kỹ thuật phổ biến trong lĩnh vực eLearning, giúp bài giảng tương thích với nhiều hệ thống quản lý đào tạo khác nhau, từ đó thuận tiện triển khai các hoạt động đào tạo. Trong bài viết này, hãy cùng OES phân tích sâu hơn về SCORM và lợi ích vượt trội của tiêu chuẩn này!

Xem thêm: Thiết kế bài giảng điện tử cho doanh nghiệp chi tiết trong 5 bước

Tiêu chuẩn SCORM là gì? 

eLearning đang phát triển nhanh chóng, tạo điều kiện cho việc học tập trở nên thú vị và hiệu quả hơn so với phương pháp học truyền thống. Tuy nhiên, để có một hệ thống đào tạo trực tuyến mạnh mẽ, tổ chức, doanh nghiệp chắc chắn phải cần đến sự hỗ trợ của SCORM – một công cụ được tích hợp nội dung eLearning và nhiều hệ thống quản lý giảo dục theo tiêu chuẩn xây dựng nội dung toàn cầu.

SCORM là gì?

SCORM (Sharable Content Object Reference Model) có nghĩa là Mô hình tham chiếu đối tượng nội dung có thể chia sẻ do ADL – một nhóm nghiên cứu do Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ (DoD) tài trợ phát triển. Nhờ SCORM, nội dung có thể dễ dàng phân phối trên nhiều nền tảng với tính nhất quán cao. Tiêu chuẩn này cũng quy định cách xử lý, truyền tải và lưu trữ dữ liệu học tập giữa các hệ thống, thường sử dụng công nghệ XML và JavaScript. 

Tiêu chuẩn SCORM là gì?

Gói SCORM, hay còn gọi là module SCORM hoặc đóng gói khóa học SCORM, là một tệp ZIP chứa toàn bộ nội dung eLearning được định dạng theo tiêu chuẩn SCORM. Đây là tệp Package interchange File (PIF), giúp chuyển giao nội dung học tập sang hệ thống quản lý học tập (LMS) một cách đồng bộ và tương thích.

Tiêu chuẩn SCORM bao gồm 3 thành phần chính: đóng gói khóa học, vận hành và điều phối; đảm bảo nội dung eLearning có thể triển khai và hoạt động trên nhiều nền tảng LMS khác nhau. Cụ thể:

• Đóng gói khóa học: Mỗi khóa học theo chuẩn SCORM đi kèm với tệp tin manifest chứa thông tin về cấu trúc nội dung, tiêu đề, yêu cầu kỹ thuật và các thành phần như video, hình ảnh, bài giảng, bài kiểm tra… Toàn bộ nội dung được đóng gói thành một đơn vị thống nhất, giúp dễ dàng tích hợp vào các hệ thống LMS khác nhau. 
• Vận hành: Thành phần này đảm bảo tương tác giữa nội dung eLearning và hệ thống LMS theo tiêu chuẩn SCORM, giúp dữ liệu được đồng bộ hóa, ghi nhận tiến trình học tập và cho phép nội dung tái sử dụng trên nhiều nền tảng. 
• Điều phối: Đây là cơ chế quản lý và điều hướng quá trình học tập, giúp xác định lộ trình, theo dõi tiến độ và quản lý nội dung một cách hiệu quả. Điều phối SCORM giúp giảng viên và nhà quản lý đào tạo dễ dàng kiểm soát quá trình học tập của học viên. 

Lợi ích vượt trội của tiêu chuẩn SCORM

Có thể nói, SCORM hiện vẫn là tiêu chuẩn nội dung trong ngành giáo dục, hỗ trợ rất lớn trong việc đưa tài liệu lên bất kỳ hệ thống theo tiêu chuẩn SCORM nào. Ngoài ra, người học còn được trải nghiệm các phương pháp và nhiều hình thức học tập mới mẻ hơn.

Khả năng tương thích

Có thể nói lợi ích chính của SCORM là khả năng tương thích với nhiều hệ thống khác nhau, về cơ bản tất cả các nội dung được sản xuất theo tiêu chuẩn SCORM đều có thể chạy trên các LMS bất kỳ. Tiêu chuẩn này cho phép người dùng nhập nội dung từ nhiều nguồn khác nhau vào LMS một cách đơn giản và liền mạch. 

Thêm vào đó, hầu như hệ thống quản lý học tập LMS nào cũng sẽ chấp nhận một bài giảng được đóng gói SCORM. Song việc tương thích còn phụ thuộc vào mức độ tuân thủ và hỗ trợ của từng hệ thống riêng biệt.  

• Tương thích trình duyệt: Hầu hết các trình duyệt web phổ biến như Chrome, Microsoft Edge, Safari hay Mozilla Firefox đều có tính tương thích cao với SCORM. Tuy nhiên, vẫn có thể tồn tại một số hạn chế hoặc các vấn đề khác nhau trên các phiên bản trình duyệt cụ thể hoặc trình duyệt trên di động. 
• Tương thích hệ điều hành: SCORM có thể hoạt động tốt trên nhiều hệ điều hành khác nhau như macOS, Windows hay Linux. Tuy nhiên, tương tự với trình duyệt, việc hỗ trợ và tương thích cụ thể cũng khác nhau theo từng hệ điểu hành. 
• Tương thích LMS: Đa số các LMS đều có thể đọc được các file bài giảng được đóng gói theo tiêu chuẩn SCORM nhưng cần chú ý mỗi phiên bản SCORM lại có những yêu cầu khác nhau.  
• Tương thích phiên bản SCORM: Phiên bản 1.2 và 2004 có cấu trúc và một số yếu tố khác nhau, do đó, bạn nên kiểm tra xem phiên bản SCORM nào được hệ thống quản lý học tập hỗ trợ tốt nhất, từ đó đóng gói đúng phiên bản SCORM tương ứng. 

Theo dõi tiến độ 

Đối với đào tạo trực tiếp, không phải bất kỳ học viên nào cũng có tiến độ học tập giống nhau, cũng như không phải ai cũng tham gia học tập trong cùng một thời điểm. Điều này đặt ra một bài toán là: “Làm thế nào để theo dõi được tiến độ học tập của từng học viên một cách chính xác?” .

Các bài giảng được đóng gói SCORM có khả năng thực hiện được điều này. Khi bài giảng SCORM được khởi chạy trong một hệ thống quản lý học tập, bài giảng đó sẽ kết nối với LMS thông qua xAPI để báo cáo tiến độ học tập bao gồm: thời gian bắt đầu – kết thúc, số điểm cho bài kiểm tra trong khóa, trạng thái hoàn thành… Các dữ liệu này sẽ đổ về LMS để theo dõi và phục vụ báo cáo cho quản lý đào tạo hay giảng viên, giúp họ nắm được học viên đang học tập như thế nào. 

Phản hồi nhanh chóng 

Thông qua SCORM, nhà quản lý đào tạo hay giảng viên có thể đánh giá sự tiến bộ của học viên thông qua dữ liệu được thu thập trong và sau quá trình học tập hay chính bản thân học viên cũng có thể thực hiện điều này. Cụ thể:

• Phản hồi tức thì: Phản hồi ngay sau khi học viên hoàn thành một phần bài giảng, làm bài kiểm tra ngắn, gửi bài tập hay hoàn thành một nhiệm vụ có trong bài giảng đang học. 
• Phản hồi sau khi hoàn thành: cung cấp thông tin về tiến trình học tập, điểm số hay các thông tin khác để các đối tượng có quyền truy cập và theo dõi nắm được tiến trình và hiệu suất học tập của từng cá nhân. 
• Phản hồi học tập: SCORM còn có thể cung cấp thông tin về các nội dung học tập cụ thể, hay đưa ra gọi ý giúp học viên tiếp thu hoặc giải quyết vấn đề tốt hơn trong quá trình học.

Các phản hồi này có thể xuất hiện thông qua các hình thức khác nhau như pop-up, thông báo trên hệ thống hay ngay trên giao diện bài giảng, tùy thuộc vào khả năng của từng hệ thống LMS khác nhau cũng như cách mà người thiết kế và đóng gói SCORM lựa chọn. 

Cấu trúc khóa học rõ ràng 

Một trong những ưu điểm quan trọng của tiêu chuẩn SCORM là khả năng xây dựng cấu trúc bài giảng một cách logic và chặt chẽ. SCORM cho phép thiết lập các quy tắc giữa các phần hoặc module nhỏ, đảm bảo lộ trình học tập diễn ra theo đúng kế hoạch của người thiết kế. Nhờ đó, học viên phải hoàn thành từng nội dung theo trình tự nhất định trước khi chuyển sang phần tiếp theo. Ngoài ra, SCORM còn hỗ trợ cài đặt điều kiện, chẳng hạn như học viên chỉ có thể tham gia bài kiểm tra sau khi hoàn thành toàn bộ nội dung yêu cầu, giúp kiểm soát và tối ưu quy trình đào tạo trực tuyến.

Khả năng chi trả

Khả năng chi trả là yếu tố quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả và năng suất, nhờ giảm thiểu thời gian và chi phí liên quan đến việc cung cấp nội dung giảng dạy. Một số ý kiến cho rằng việc triển khai SCORM khá phức tạp và tốn kém, chủ yếu do các yêu cầu kỹ thuật và quy trình triển khai. Thậm chí tính năng sắp xếp trình tự của SCORM có thể gây khó khăn cho một số nhà cung cấp LMS và đôi khi không cần thiết cho các nhà phát triển nội dung trong những tình huống nhất định. Tuy nhiên nếu SCORM được áp dụng một cách đúng đắn sẽ mang lại lợi ích lớn về chi phí, giúp các doanh nghiệp tiết kiệm đáng kể khi triển khai hệ thống E-learning.

Tính mô đun 

Trong một bài giảng được đóng gói theo đúng tiêu chuẩn SCORM, nội dung đào tạo có thể được chia thành nhiều đơn vị nhỏ hoặc các module độc lập, giúp tổ chức và quản lý bài giảng một cách linh hoạt. Mỗi module có thể bao gồm bài giảng lý thuyết, video hướng dẫn, tài liệu tham khảo, bài kiểm tra hoặc các hoạt động tương tác nhằm nâng cao trải nghiệm học tập.

Nhờ vào tính độc lập, các mudule này có thể được tái sử dụng trong nhiều khóa học khác nhau trong hệ thống quản lý học tập (LMS), giúp tiết kiệm thời gian và công sức trong quá trình thiết kế chương trình đào tạo. Ngoài ra, việc chia nhỏ nội dung giúp học viên dễ dàng tiếp thu kiến thức theo từng bước, cải thiện khả năng ghi nhớ và áp dụng vào thực tế. Điều này cũng hỗ trợ các tổ chức đào tạo trong việc cập nhật nội dung giảng dạy mà không ảnh hưởng đến toàn bộ khóa học, đảm bảo chương trình học luôn đáp ứng các tiêu chuẩn và yêu cầu mới nhất.

Xem thêm: Khám phá các định dạng số hoá tốt nhất cho thiết kế bài giảng điện tử

Khi nào thì áp dụng chuẩn SCORM?

SCORM chỉ có thể áp dụng cho các hệ thống eLearning dựa trên nền tảng web, vận hành thông qua một LMS hoặc sử dụng dịch vụ LMS. Tiêu chuẩn này sẽ không phù hợp với các hệ thống eLearning chạy trên CD-ROM hoặc máy chủ cục bộ. Vì vậy, trước khi triển khai SCORM, các tổ chức đào tạo cần cân nhắc một số tiêu chí quan trọng sau: 

• Phải có nhu cầu hoặc đang triển khai E-learning trên nền tảng web: SCORM chỉ phát huy hiệu quả khi nội dung được phân phối trực tuyến thông qua hệ thống LMS. Nếu tổ chức chưa có kế hoạch triển khai eLearning trên nền tảng web, việc áp dụng SCORM sẽ không cần thiết. 
• Có yêu cầu hệ thống tuân thủ tiêu chuẩn SCORM: Một số tổ chức, đặc biệt là doanh nghiệp và cơ sở giáo dục lớn, yêu cầu nội dung đào tạo phải tuân thủ SCORM để đảm bảo khả năng tích hợp, tái sử dụng và theo dõi dữ liệu học tập. 
• Phải có hệ thống LMS hoặc dịch vụ LMS phải tương thích và tuân thủ SCORM: Không phải tất cả LMS đều hỗ trợ SCORM. Vì vậy, doanh nghiệp hoặc tổ chức cần đảm bảo nền tảng LMS hiện có hoặc đang lựa chọn có khả năng triển khai nội dung theo chuẩn SCORM. 
• Muốn tích hợp hệ thống với các nhà cung cấp khác: Nếu tổ chức cần kết nối với nhiều nhà cung cấp nội dung hoặc tích hợp các khóa học từ nhiều nguồn khác nhau, SCORM sẽ giúp chuẩn hóa quá trình này, đảm bảo nội dung hoạt động trơn tru trên mọi hệ thống LMS tương thích. 
• Đang muốn xây dựng một thư viện lớn gồm nhiều tài liệu học tập khác nhau: SCORM giúp tổ chức và quản lý nội dung đào tạo theo từng module nhỏ, cho phép tạo dựng một thư viện học tập phong phú, dễ dàng bổ sung, chỉnh sửa và mở rộng khi cần thiết. 
• Sử dụng LMS để phân phối và quản lý nội dung học tập: Nếu doanh nghiệp hoặc tổ chức muốn kiểm soát chặt chẽ nội dung đào tạo, SCORM sẽ giúp đảm bảo mỗi học viên đều tiếp cận đúng nội dung, theo dõi tiến độ học tập và báo cáo kết quả chính xác. 
• Đang thiết kế nội dung học tập có khả năng tái sử dụng trong các bối cảnh khác nhau: Với tiêu chuẩn SCORM, một khóa học hoặc từng phần nội dung có thể được tài sử dụng trong nhiều chương trình đào tạo khác nhau mà không cần chỉnh sửa quá nhiều. 
• Muốn theo dõi hiệu suất học tập của học viên thông qua hệ thống học tập: Một trong những lợi ích lớn nhất của SCORM là khả năng thu thập dữ liệu chi tiết về quá trình học tập của học viên, giúp tổ chức đánh giá hiệu quả đào tạo và cải thiện nội dung giảng dạy. 

Các phiên bản SCORM phổ biến nhất hiện nay

Hiện có 3 phiên bản SCORM gồm: 1.1, 1.2 và 2004 với các đặc điểm và ưu điểm kỹ thuật riêng biệt. Tuy nhiên, phiên bản SCORM 1.1 đầu tiên không được áp dụng rộng rãi nên bài viết này OES sẽ chỉ đề cập tới 2 phiên bản còn lại. 

SCORM 1.2

Tiêu chuẩn SCORM phiên bản 1.2 cho phép thấy được sự tiến bộ của học viên thông qua báo cáo, có nghĩa là học viên đã hoàn thành được bao nhiêu phần trăm của khóa học (ví dụ: Người học A đã hoàn thành 70% khóa học). Trong trường hợp học viên đã học hết, hệ thống sẽ hiển thị trạng thái “Đã hoàn thành”. 

SCORM 2004 

SCORM 2004 vượt trội hơn phiên bản 1.2 ở khả năng cung cấp thông tin chi tiết hơn. Ngoài tiến độ và trạng thái, phiên bản này cho biết học viên đã đạt bao nhiêu điểm khi hoàn thành khóa học và bài kiểm tra.

Hướng dẫn chọn phiên bản SCORM phù hợp với doanh nghiệp

Mặc dù SCORM 1.2 vẫn được sử dụng rộng rãi nhưng bạn cần xem xét nhu cầu cụ thể của mình trước khi đưa ra lựa chọn SCORM. Nếu chương trình đào tạo của bạn chỉ cần theo dõi cơ bản có thể sử dụng SCORM 1.2. Tuy nhiên, để có các tính năng nâng cao như sắp xếp chuỗi, báo cáo chi tiết về hoạt động học tập… SCORM 2004 là lựa chọn tốt hơn. Các nguồn tài nguyên như trang web ADL (Advanced Distributed Learning) cung cấp các giải thích chi tiết về từng phiên bản và công cụ tương thích để giúp bạn đưa ra quyết định.

Chìa khóa để có trải nghiệm SCORM mượt mà nằm ở việc sử dụng các công cụ soạn thảo và nền tảng LMS (Learning Management System) tương thích. Nhiều lựa chọn phổ biến hiện nay cung cấp tích hợp SCORM liền mạch. Khám phá các tính năng, giá cả và đánh giá từ người dùng để tìm ra giải pháp phù hợp nhất với nhu cầu tạo nội dung và phân phối của bạn.

Dự đoán tương lai của SCORM

Mặc dù SCORM là một công nghệ không mới nhưng nó vẫn đang thống trị thị trường e-Learning trên toàn thế giới. SCORM 1.2 và SCORM 2004 đã trở thành tiêu chuẩn công nghệ phổ biến nhất cho các bài giảng điện tử. Theo một khảo sát Tư vấn phần mềm, 62% doanh nghiệp đang sử dụng các khóa học, bài giảng được đóng gói SCORM để chạy trên các hệ thống quản lý học tập LMS của họ. 

Song, một số chuyên gia cũng đưa ra niềm tin rằng tiêu chuẩn e-Learning khác sẽ chiếm ưu thế hơn trong tương lai và dần thay thế tiêu chuẩn SCORM. Gần đây hơn, sự phát triển của SCORM đã tạo ra các định dạng như Tin Can (xAPI) và cmi5. Các định dạng này có nhiều khả năng như cho phép học viên học ngoại tuyến và/hoặc sử dụng thiết bị di động, hỗ trợ các tài liệu định dạng PDF hay mô phỏng các tương tác, thu thập số liệu thống kê chi tiết về tiến độ và thành tích của người học… 

Liên hệ OES – CTCP Dịch vụ Đào tạo trực tuyến hàng đầu Việt Nam để nhận được tư vấn kỹ lưỡng về số hóa bài giảng, triển khai hệ thống quản lý học tập LMS và các hoạt động quản trị, đào tạo cho doanh nghiệp!